Help de natuur en haar rijkdommen zich aan te passen aan veranderingen

Een ‘ecosysteem benadering’

Jagers hebben honderden dras landschappen in Noord-Amerika hersteld met hulp van © Ducks Unlimited

Een ecosysteem benadering (“ecosystem approach”) gaat ervanuit dat veranderingen in ecosystemen en soorten onvermijdelijk is als gevolg van natuurlijke processen, snel of langzaam. Ondiepe meren bijvoorbeeld slibben vol met sediment van bergen afkomstig. De mens verandert ecosystemen doelbewust, bijvoorbeeld van bossen naar akkerland, en onbedoeld wanneer intensief gebruikte landbouwgrond erodeert dan wel degradeert naar woestijnen of heidevelden. Sommige menselijke invloeden versnellen onverwachts natuurlijke veranderingen, zoals door klimaatveranderingen. Soms kan de impact van de mens op ecosystemen betrekkelijk eenvoudig worden beperkt, wanneer tenminste de gebruikers van de betreffende ecosystemen actie ondernemen. Daarom willen vissers graag vis-ladders bij dammen en herstellen eenden-jagers draslanden. Schade aan de natuur kan snel worden hersteld als er een kenniscentrum is dat helpt lokale vaardigheden te ontwikkelen en er moeten voldoende fondsen zijn om acties van lokale groepen mensen te versterken met de inzet van belangengroepen.

Aanpassing van wilde soorten aan veranderingen

Broedgebied van Boerenzwaluwen schuift naar het Noorden © Gallinago_media/Shutterstock

De snelheid van verandering van een ecosystem blijkt uit de samenstelling van haar soorten. Buiten de tropen komen bomen elk jaar eerder in bloei en komen insecten vroeger naar buiten als gevolg van temperatuurstijging. Binnen de tropen verandert de vegetatie als gevolg van veranderingen in neerslag. Trekvogels laten beide trends zien in hun trek- en broedgedrag, waarbij de broedgrens voor sommigen steeds meer naar het Noorden opschuift. Minder mobiele soorten passen zich soms goed aan maar kunnen vaak nieuwe gebieden niet bereiken vooral wanneer ze beperkt voorkomen in kustgebieden of op geïsoleerde bergen. Elk organisme eet en wordt gegeten zodat lokale uitsterving ook effect heeft op andere soorten van het betreffende ecosysteem. Alle mensen moeten zich bewust zijn van de meest opvallende veranderingen die op onze planeet plaats vinden, en wat dat betekent voor hun en hun families. Is uw school of werkplek een centrum voor zulke waarnemingen?

Aanpassingen door de mens

“Sweet Cows” aangepast aan bossen in Columbia © April DeBord/Shutterstock

Ook stadsbewoners zijn afhankelijk van ecosystemen voor hun voedsel, water en lucht, veranderingen beïnvloeden ons allemaal. Akkerbouwers hebben redelijk voorspelbare weersomstandigheden nodig om hun gewassen elk jaar weer te kunnen verbouwen. Grasgroei voor vee , in natte weides of op droge hellingen, is iets minder veeleisend en er is de mogelijkheid tot opslag van voer om periodes van slecht aanbod te overbruggen. Echter, als regen langdurig uitblijft ontstaat er een probleem voor zowel gewassen als vee, maar ook om bossen, na jaren van houtaanwas, te vrijwaren van branden. Gelukkig, bossen helpen bodemvocht vast te houden, ze slaan ook koolstof op, en mensen die minder vlees van vee eten stoten minder broeikasgassen uit via de veehouderij. Anderzijds, vlees eten kan wel eens het meest duurzame gebruik zijn van bodems en landerijen ongeschikt voor teelt van landbouwgewassen. In zulke gebieden kan het oogsten van wilde soorten economisch gezien beter zijn dan veeteelt, zoals in Afrikaanse gebieden waar de kosten van het voorkomen van veeziekten zeer hoog zijn, met eenzelfde potentieel voor weer “wilde” gebieden elders. De grotere natuurlijke rijkdom van dergelijke gebieden kan de veerkracht van het levensonderhoud ten goede komen bij een klimaatverandering. Het is vooral van belang de traditionele kennis over het beheer van die gebieden die vaak verloren is gegaan omdat het land werd aangepast om gemechaniseerde landbouw mogelijk te maken, te bewaren.